ΘΕΜΑ :  «Είναι   γνωστό  πως  η  οικογένεια  είναι  το  μικρότερο   κύτταρο  της  κοινωνίας   και  η  προσφορά   της  έχει  ανυπολόγιστη  αξία  για  το  άτομο  και  τις  κοινωνίες.   Ωστόσο  έχει  διαπιστωθεί  από  πολλούς  ότι  ο  θεσμός   της  οικογένειας  σήμερα,   διέρχεται  κρίση.  Συμφωνείτε  ή  όχι  με  τη  θέση  αυτή;»

            Οι   ρίζες  της  οικογένειας  χάνονται   στο  μακρινό  παρελθόν   και  στις  πρώτες   προσπάθειες  του  ανθρώπου   να  οργανωθεί  κοινωνικά.   Έκτοτε  ακολούθησε  την  εξέλιξη  της  κοινωνίας,  για  να  φτάσει   στη σημερινή  εξελιγμένη  μορφή  της.  Αποτέλεσε   λοιπόν,  τον  πρώτο  σταθμό  στην  ιστορία  της  ανθρωπότητας,  γιατί  αυτή  ήταν  το  μικρότερο   κύτταρο  από  το  οποίο  ξεκίνησε   η  κοινωνική  ζωή.

          Η  λέξη  οικογένεια  σημαίνει   τη  θεσμοποιημένη  ομάδα  που  αποτελείται  από  άτομα  τα  οποία  συνδέονται  μεταξύ   τους  με  φυσικούς   και  νομικούς  δεσμούς   και  ζουν  κάτω  από  την  ίδια  στέγη.

          Μορφές  οικογένειας  είναι  η  εκτεταμένη,  με  πιο  διαδεδομένη  την  πατριαρχική,  στην  οποία  ζουν  πολλά  μέλη  μαζί  και  η  πυρηνική   που  αποτελείται  από  το  ζευγάρι   και  τα  παιδιά   τους.  Η  δεύτερη   θεωρείται  σαν  η  μοντέρνα  μορφή  οικογένειας,  γιατί  συναντάται  στα  αστικά  κέντρα,   ενώ  η  πρώτη  αποτελεί  την  παλιότερη  μορφή  της  και  αφορά  κυρίως   τις  αγροτικές  κοινωνίες,   όπου  ο  πατέρας,   ως  αρχηγός,  είχε  τον  πρώτο  λόγο.

          Η  τόσο  μακρόχρονη  ιστορία   και  ζωή  της  οικογένειας,  αποδεικνύει  πόσο  καθοριστικός  είναι  ο  ρόλος   της,  τόσο  στην  ατομική,  όσο  και  στην  κοινωνική  ζωή.  Σε  αυτήν  το  άτομο  βρίσκει  τα  μέσα  για  να  αναπτυχθεί,  τόσο  υλικά  όσο  και  πνευματικά.  Η  υλική  προστασία,   η  διατροφή,  η  σωματική  ανάπτυξη   και  όλες  οι  άλλες  βιολογικές  ανάγκες   του  ατόμου  εξασφαλίζονται  μέσα  στους  κόλπους   της.  Επίσης,  συντελεί   τα  μέγιστα  στην  πνευματική  ανάπτυξη,   γιατί  πρώτη  αυτή  ενεργοποιεί  τη  σκέψη  του  παιδιού,  καλλιεργεί  τη  λογική  και  την  κρίση  του.

          Παράλληλα,  μέσα  στους  κόλπους   της  πραγματοποιείται  η  ηθική  διαμόρφωση  του  νεαρού  ατόμου.   Εκεί  το  άτομο  έρχεται  σε  επαφή  για  πρώτη  φορά  με  τις  αιώνιες  ηθικές   αξίες  όπως  της  αγάπης,  της  ειλικρίνειας,  της  υπευθυνότητας,  της  αξιοπρέπειας,  της  ακεραιότητας.

          Στην  οικογένεια  συντελείται  η  αληθινή  κοινωνική   αγωγή,  που  θα  βοηθήσει  τον  άνθρωπο  στην  ομαλή  ένταξή   του  στο  κοινωνικό   σύνολο  και  στο  να  συνειδητοποιήσει  την  αξία  των  κοινωνικών  σχέσεων   και  των  κοινωνικών  αρετών   όπως  του  σεβασμού,   της  δικαιοσύνης,  της  πειθαρχίας,  της  συνεργασίας,  του  ομαδικού  πνεύματος.

 Επίσης,  μέσα  σε  αυτή  το  άτομο  παίρνει  τα  πρώτα  μαθήματα   δημοκρατικής  συμπεριφοράς.  Εκεί  κατ ΄ αρχήν  πολιτικοποιείται.  Γι  αυτό  η  οικογένεια  επιβάλλεται  να  είναι  φορέας   των  ηθικών  αξιών,  των  υψηλών   στόχων  και  ιδανικών.   Έτσι,  γίνεται  η  βάση  και  η  αφετηρία   του  πολιτισμού,  δικαιολογώντας  τον  χαρακτηρισμό  της  ως  «πτωταρχικό  και  φυσικό  κύτταρο   της  κοινωνίας».

          Τέλος,  η  ήρεμη  και  ζεστή  οικογενειακή  ατμόσφαιρα,  εξασφαλίζει  την  υγιή  συναισθηματική  ανάπτυξη   του  ατόμου,  που  ξέρει  ότι  σε  κάθε  δύσκολη  ή  άσχημη  στιγμή   της  ζωής  του  θα  βρει  στην  οικογένεια  το  σύμμαχο,  το  συμπαραστάτη,  τον  βοηθό,  το  καταφύγιο.

          Παρά  τα  αναμφισβήτητα  θετικά   στοιχεία  που  παρέχει   ο  θεσμός  της  οικογένειας  και  τον  αδιαμφισβήτητο  ρόλο  της  στην  αγωγή  του  ατόμου,  στη  σημερινή  εποχή  περνάει  μια  κρίση  που  είναι  αποτέλεσμα  και  αντανάκλαση  της  γενικότερης  κοινωνικής  κρίσης.

          Πρώτα – πρώτα,  η  ανάπτυξη   μιας  εντελώς  νέας  οικονομικο-βιομηχανικήςμορφής,  η  ανάπτυξη  της  μηχανής  και  της  μαζικής   παραγωγής  έχουν  δυσμενή   επίδραση  στην  υπόσταση   της  οικογένειας.  Πριν  από  την  εκβιομηχανοποίηση,  κέντρο   της  εργασίας  ήταν  η  οικογένεια.  Τώρα  όμως  έγινε  η  μηχανή.   Πρωτύτερα  η  οικογένεια  παρείχε   στα  μέλη  της  σχεδόν  τη  μοναδική  δυνατότητα  διασκέδασης,  ενώ  τώρα  αυτή  περιορίστηκε  αισθητά.   Την  ανάπαυση  και  την  ψυχαγωγία   τη  βρίσκουμε  έξω  από  το  σπίτι.  Το  κοινό  τραπέζι   ήταν  κάτι  που  κρατιόταν  από  την  οικογένεια  και  μαρτυρούσε  την  υπόστασή  της.  Σήμερα  όμως,  με  τον  έντονο  ρυθμό  ζωής,  τα  ακατάστατα  ωράρια   γονιών  και  παιδιών,   αυτή  η  οικογενειακή  συγκέντρωση  τείνει   να  χαθεί.  Μέρα  με  τη  μέρα  υποχωρεί   η  πλούσια  οικογενειακή  παράδοση.   Τα  μεγαλύτερα  γεγονότα   της  ανθρώπινης  ύπαρξης   διαδραματίζονται  έξω  από  το  σπίτι.   Η  οικογένεια  τείνει   να  χάσει  όλες  τις  παραδοσιακές  της  λειτουργίες,  όπως  για  παράδειγμα  τη  μόρφωση  και  την  αγωγή  των  παιδιών,   που  σήμερα  την  αναλαμβάνουν  τρίτοι,   όπως  βρεφονηπιακοί  σταθμοί,   οικιακοί  βοηθοί  ή  ακόμη  και  οι  παππούδες.

          Έπειτα,  υπάρχουν   πολλές  οικογένειες  που  δεν  προσφέρουν  τίποτε   το  εποικοδομητικό,  εκτός  από  το  κακό  παράδειγμά  τους.  Οι  καυγάδες   μεταξύ  των  συζύγων,   η  αδυναμία  εκπλήρωσης  βασικών   συζυγικών  και  γονικών   καθηκόντων,  τα  συνεχώς   αυξανόμενα  διαζύγια  είναι  μερικά  από  τα  αδιάσειστα  στοιχεία   που  πείθουν  για  την  οικογενειακή  κρίση.  Ανάμεσα  στα  παιδιά  και  τους  γονείς    δεν  υπάρχει  σήμερα   εσωτερικός  δεσμός όπως  άλλοτε.  Οι  αντιθέσεις  ανάμεσά   τους,  σε  ό,τι  αφορά  κυρίως   τις  ιδεολογικές  αντιλήψεις,  όλο  και  μεγαλώνουν.  Το  χάσμα  ευρύνεται   επικίνδυνα  για  την  οικογένεια.  Αλλού  και  σε  άλλους  έχουν  τα  παιδιά   εμπιστοσύνη  και  όχι  στους  γονείς.   Σε  άλλους  λένε  τα  προβλήματά  τους  και  άλλων  τα  ιδανικά   δέχονται.

Η  αστυφιλία   ακόμη,  συντείνει  στη  χαλάρωση  της  οικογενειακής  δομής.   Το  παιδί  στην  πόλη  έχει  αδύναμη  οικογενειακή  συνείδηση.   Δεν  ζει  στο  στενό  οικογενειακό  κύκλο,  την  οικογενειακή  παράδοση,   τα  ήθη  και  έθιμα  έπαψαν   να  έχουν  σημασία   μέσα  στις  γιγαντουπόλεις  και  πολλά  έχουν  εξαφανιστεί  εντελώς.   Ο  εξοντωτικός  ρυθμός   της  ζωής  στη  μεγαλούπολη  σκοτώνει   την  όρεξη  των  γονιών  να  ασχοληθούν  με  τα  παιδιά   τους,  συμβάλλει  τστις  οικογενειακές  διενέξεις   και  τσακωμούς.  Οι  σχέσεις  ανάμεσά   τους  είναι  μάλλον   τυπικές  παρά  ουσιαστικές.  Τέλος,  μια  άλλη  αιτία  που  συντελεί  αποφασιστικά  στην  κρίση  της  οικογένειας  είναι  η  επιπολαιότητα  που  παρατηρείται  στη  σύναψη  των  γάμων  και  ιδίως  οι  πρώιμοι  γάμοι,  των  οποίων   η  στερεότητα  είναι  αμφίβολη.  Αυτό  έχει  σαν  αποτέλεσμα  να  πολλαπλασιάζονται  διαρκώς   τα  διαζύγια  ή  στην  καλύτερη   περίπτωση  η  οικογένεια  να  λειτουργεί  υποτυποδώς.

          Κάθε  κρίση  βέβαια,  δε  σημαίνει  και  καταστροφή.  Το  ίδιο  μπορούμε   να  πούμε  και  για  την  κρίση  της  σημερινής  οικογένειας.  Αν  κατορθώσουμε  να  άρουμε  τα  αίτια  που  τη  δημιούργησαν,  μπορούμε   να  μιλάμε  για  ισχυροποίηση  του  θεσμού,  που  εφόσον  αποτελεί   το  πρώτο  κύτταρο   της  κοινωνίας,  μπορεί   να  συμβάλλει  στην  αναγέννηση  του  ανθρώπου  και  της  κοινωνίας.   Έτσι  λοιπόν,  είναι  πάντα  επίκαιρη   η  ευχή  του  Παπανούτσου : «Να  μη   διαλυθεί  η  οικογένεια,  τούτο  το  βασικό   κύτταρο  του  κοινωνικού  οργανισμού,  γιατί  οι  συνέπειες   αυτού  του  αφανισμού   θα  είναι  για  το  γένος  μας  ολέθριες.»